Ο θήταν χρησιμοποιεί τη διάνοιά του ως ένα σύστημα ελέγχου ανάμεσα στον εαυτό του και στο φυσικό σύμπαν. Η διάνοια δεν είναι ο εγκέφαλος. Ο εγκέφαλος είναι μέρος του σώματος και δεν καθορίζει την ευφυΐα. Μπορεί να παρομοιαστεί με έναν τηλεφωνικό πίνακα. Εάν κάποιος έλεγε ότι ένας τηλεφωνικός πίνακας είναι η ευφυΐα της εταιρίας που εξυπηρετεί, τότε θα ήταν σαν να έλεγε ότι ο εγκέφαλος είναι η ευφυΐα του ανθρώπου. Απλώς, δεν είναι αλήθεια. Ο εγκέφαλος είναι, απλώς, ένας αγωγός, ο οποίος, όπως το τηλεφωνικό σύρμα, μεταφέρει μηνύματα.
H διάνοια συσσωρεύει καταγραφές σκέψεων, συμπερασμάτων, παρατηρήσεων και αισθήσεων ενός θήταν σε όλη τη διάρκεια της ύπαρξής του. Ο θήταν χρησιμοποιεί τη διάνοιά του για να χειρίζεται τη ζωή και το φυσικό σύμπαν. Tο σώμα (συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου) αποτελεί το κέντρο επικοινωνίας του θήταν. Είναι ένα υλικό αντικείμενο, όχι το ίδιο το ον.
Ο θήταν είναι η πηγή κάθε δημιουργίας και είναι η ίδια η ζωή. Για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου καθίσταται ολοφάνερο ότι το πνεύμα είναι αθάνατο και ότι διαθέτει ικανότητες που ξεπερνούν κατά πολύ οποιαδήποτε πρόβλεψη είχε γίνει ως τώρα.
H εξωτερίκευση του θήταν αποτελεί την εκπλήρωση των στόχων που οραματίστηκαν ο πνευματισμός, ο μυστικισμός και άλλες παρόμοιες θεωρίες, οι οποίες είναι αμφίβολο αν πέτυχαν ποτέ αυτούς τους στόχους.
H αναγνώριση του θήταν επιτρέπει στον άνθρωπο να βελτιώσει τις ικανότητες και την επίγνωσή του – κάτι που δεν είναι εφικτό σε καμιά άλλη φιλοσοφία ή μέθοδο που θεωρεί τον άνθρωπο ένα σώμα μόνο και συνεπώς, ολοκληρωτικά δέσμιο των φυσικών περιορισμών του σύμπαντος.
Η ψυχολογία, για παράδειγμα, είχε οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Eπειδή δεν υποψιαζόταν την ύπαρξη ενός παράγοντα ο οποίος δίνει «πνοή» στα ζωντανά πλάσματα, εκφυλίστηκε σε μια πρακτική αφιερωμένη αποκλειστικά στη δημιουργία ενός αποτελέσματος πάνω στα ζωντανά πλάσματα.
Στη Σαηεντολογία ωστόσο, ασχολούμαστε άμεσα με τον θήταν. Μια τέτοια προσέγγιση στο θέμα της βελτίωσης οδηγεί σε μεγαλύτερη πνευματική ελευθερία, ευφυΐα και ικανότητα για τον άνθρωπο και διασαφηνίζει κάθε πλευρά της ζωής.
